Dat stelt het internationale energiebureau IEA dinsdag 10 november in de
jaarlijkse World
Energy Outlook.

De IEA maakt zich zorgen over dreigende krapte op de oliemarkt. Het
energiebureau van grote, westerse olieconsumerende landen ziet volgend jaar
herstel van de olievraag, waarbij de consumptie klimt van 88 miljoen vaten
per dag in 2010 tot 105 miljoen vaten per dag in 2030.

Olietekort door onderinvestering
Tegelijk dreigt door de recessie op korte termijn een gebrek aan
investeringen in nieuwe olievelden. "Door de financiële crisis zijn de
investeringen in de exploratie en productie van olievelden dit jaar al met
90 miljard dollar gedaald, vergeleken met 2008", aldus de IEA in een
verklaring.

Ruwe olie is vooral van belang voor de mondiale transportsector, die nog voor
meer dan 90 procent afhankelijk is van op olie gebaseerde motorbrandstoffen
als benzine, diesel en kerosine. Afgelopen jaar waarschuwde de IEA ook al
voor een mogelijk aanbodtekort in 2015, omdat energiemaatschappijen door de
recessie onvoldoende dreigden te investeren.

Te rooskleurig
De Britse krant The
Guardian citeerde dinsdag overigens anonieme medewerkers van de IEA, die
stelden dat het agentschap onder druk van de Verenigde Staten de
vooruitzichten voor de oliemarkt nog te rooskleurig voorstelt. Zo zou de
voorspelling van de IEA dat de olieproductie de komende decennia kan worden
opgevoerd naar 105 miljoen vaten per dag dubieus zijn.

Het energie-agentschap stelt zich officieel op het standpunt dat er ruim
voldoende voorraden zijn om de wereld nog decennia van olie te voorzien.
Cruciaal is de bereidheid om te investeren in kleinere olievelden en
'onventionele' olie, zoals diepzeevelden en teerzandolie in Canada.

In 2008 publiceerde de IEA een uitgebreide studie naar de snelheid waarmee het
productieniveau van bestaande olievelden in de wereld daalt. Hierin kwam
naar voren dat de 580 grootste olievelden ter wereld, waarvan de productie
voorbij het piekniveau is, een jaarlijkse productieafname van gemiddeld 5,1
procent kennen.

Overschot gas
Voor dit jaar heeft de IEA een uitgebreide studie naar de mondiale
aardgasmarkt gedaan. Hierin constateert het energiebureau dat de ontginning
van 'onconventioneel gas', dat vast zit in aardlagen die lastiger te
ontginnen zijn, een grote vlucht heeft genomen. Zo is het aandeel van
onconventioneel gas in de Verenigde Staten gestegen van 44 procent in 2005
naar 50 procent in 2008.

"Door de boom van de onconventionele gasproductie in Noord-Amerika
en de invloed van de recessie op de vraag, zal het overschot in het
gasaanbod de komende jaren aanwezig blijven", aldus de IEA.

Koppeling olie en gasprijzen
Vanwege de relatieve onderbenutting van regionale gasleidingnetwerken
voorziet de IEA grote gevolgen voor gasprijzen. Die zijn nu veelal gebaseerd
op lange-termijncontracten.

Het energie-agentschap denkt dat het overaanbod kan leiden tot het openbreken
van lange-termijncontracten, waarbij gas vervolgens tegen lagere prijzen op
termijnmarkten wordt verkocht.

De koppeling van de olie- en gasprijzen, die ook in Nederland voor bepaalde
contracten wordt gehanteerd, kan hierbij volgens de IEA eveneens onder druk
komen.

Risico voor Nederland
In Nederland wordt het gas uit de grote bel in Groningen veelal via
lange-termijncontracten verkocht, die tevens gekoppeld zijn aan de
olieprijs. De aardgasbaten van Slochteren en de heffingen op kleinere
gasvelden leveren de Nederlandse staat jaarlijks miljarden op. Door de
koppeling van gas- aan olieprijzen, zorgen hogere olieprijzen doorgaans voor
hogere gasbaten.

De hoge olieprijzen van 2008 resulteerden dat jaar in aardgasbaten van 10,5
miljard euro voor de Nederlandse staat. Als de prognoses van de IEA juist
blijken, dan is het onzeker of de gasbaten van de staat in de toekomst mee
stijgen als de olieprijs oploopt.

Olieprijzen zakten door de recessie in het najaar van 2008. Van een piek van
150 dollar per vat in juli 2008, daalde de olieprijs tot minder dan 40
dollar per vat begin dit jaar. Sindsdien zijn olieprijzen weer opgelopen tot
circa 80 dollar per vat.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl